Znicz, płonący na grobie, to wyraz szacunku i pamięci po zmarłych. Nie zawsze jednak wiązał się on z taką symboliką. Jak się bowiem okazuje, zwyczaj zapalania ognia w miejscu pochówku pochodzi jeszcze z czasów, gdy nie istniało chrześcijaństwo, a ludzie postrzegali świat zmarłych w zupełnie odmienny sposób. Skąd wzięła się więc tradycja pozostawiania zniczy na grobach? Odkryj z nami ich symbolikę i przekonaj się, jak historia ukształtowała naszą tradycję.
Kiedy powiązaliśmy ogień ze zaświatami?
Aby poznać historię zniczy, należy cofnąć się aż do czasów pogańskich. To właśnie z nimi wiąże się bowiem zwyczaj Dziadów, obchodzonych co roku w noc, poprzedzając 1 listopada. Zgodnie z dawnymi wierzeniami, to właśnie wówczas dusze zmarłych przenikały do świata żywych, a ich przyzywanie pozwalało nawiązać z nimi kontakt. Aby trafiły one jednak we właściwe miejsce zaspokajając w ten sposób swoje potrzeby, rozpalano ogień, który miał wskazywać drogę do celu. Miejsca te nie były jednak przypadkowe. Pogański ogień płonął bowiem na ogół poza murami cmentarzy – w miejscu pochówku osób, które popełniły samobójstwo lub zmarły na skutek tragicznych okoliczności. Był on więc nie tylko kierunkowskazem dla zmarłych, ale także formą ochrony żyjących przed złą energią.
Jak symbolikę ognia zmieniło nadejście chrześcijaństwa?
Wraz z nastaniem czasów chrześcijaństwa sytuacja diametralnie się zmieniła. Ogień nie miał już bowiem za zadanie przyzywać zmarłych z zaświatów, ale symbolizować nadzieję na życie wieczne. Wpływ na taką zmianę miał przede wszystkim papież Bonifacy IV. To bowiem on ustanowił Dzień Wszystkich Świętych, a jego następcy wprowadzili z kolei celebrację dnia zmarłych, który na stałe w naszym kraju zagościł w XII stuleciu. To jednak jeszcze nie moment, w którym Polacy wyruszyli tłumnie na cmentarze, by oddać cześć zmarłym. Zwyczaj masowego odwiedzania miejsc pochówku i – co za tym idzie – zapalania zniczy na grobach bliskich, rozpowszechnił się dopiero wraz z nadejściem XIX wieku.
Jaką rolę odgrywają współczesne znicze?
Okres międzywojenny zrewolucjonizował nasze podejście do miejsc pochówku zmarłych. Stały się one bowiem znacznie bardziej zadbane, niż do tej pory. Coraz częściej na cmentarzach spotykany był również ogień, płonący w lampionach, wypełnionych woskiem lub olejem Dziś najlepsi producenci zniczy dokładają wszelkich starań, by zaskoczyć wysoką estetyką produktów, mających nie tylko symbolizować nadzieję na zmartwychwstanie, ale również i budować walory wizualne cmentarzy. Potwierdzenie tych słów znajdziesz na stronie kamiz24.pl, należącej do sklepu internetowego, oferującego cały wachlarz różnorodnych produktów z tej kategorii. Zakupisz tutaj niepowtarzalne znicze – artystyczne, ekskluzywne czy też opatrzone indywidualnym grawerem. Każdy z nich będzie stanowił doskonałą formę uczczenia pamięci po osobach, które odeszły już z tego świata.
A co z ich symboliką?
Wiesz już, że ogień wywodzi się z czasów pogańskich, choć doceniło go również chrześcijaństwo. Potwierdzenie tych słów znajdziesz np. w Biblii. Zgodnie z jej treścią, Bóg objawił się Mojżeszowi właśnie w postaci ognia, a jego języki spoczęły na każdym z apostołów, napełniając ich Duchem Świętym. Dla współczesnych katolików ogień to przede wszystkim symbol:
- życia wiecznego i nadziei na zmartwychwstanie,
- zwycięstwa dobra, które przełamuje mrok i wygrywa z ciemnością,
- oczyszczenia i odrodzenia, które nawiązują do odnowienia duchowego.
Współcześnie coraz większą popularnością cieszą się znicze nowoczesne, w których – jak zobaczysz po przejściu na proponowaną stronę – tradycyjny ogień zastępowany jest często wkładami LED. Nie oznacza to jednak, że symbolika płonącej świecy przestała mieć dla nas znaczenie. Jest to bowiem odpowiedź na potrzeby tych, którzy pragną oddać hołd bliskim zmarłym w bardziej ekologiczny i trwały sposób, nie zapominając przy tym o znaczeniu światła.
Kiedy zapalamy znicze na grobach?
Wiesz już, że znicze towarzyszą nam już od pradawnych czasów, a ich forma ewoluowała na przestrzeni kolejnych stuleci. Na przełomie XIX i XX wieku produkcja zniczy została natomiast zmechanizowana, co znacznie obniżyło ich koszty i zwiększyło dostępność do tego rodzaju produktów. Współcześnie dostępne są one w różnych kształtach i kolorach, dzięki którym:
- wpisują się w świąteczną estetykę,
- odzwierciedlają indywidualne gusta użytkowników,
- dostosowują się do różnych warunków atmosferycznych.
Osobną kategorią są również znicze personalizowane, co możliwe jest dzięki zdjęciom, grawerom czy osobistej dedykacji. Takie symbole przynosimy na groby nie tylko w czasie Wszystkich Świętych. Impulsem do wizyty na cmentarzu stają się bowiem także inne, ważne dla katolików święta, rocznice czy w końcu zwykła tęsknota za zmarłymi osobami, bliskimi wciąż naszym sercom.